Гісторыя

Ляхавічы. Гістарычная даведка.

Першыя археалагічныя стаянкі на тэрыторыі Ляхавіцкага раёна з'явіліся каля 13 тысяч гадоў таму (канец каменнага веку - палеаліт). Каля в. Набярэжная, на беразе р. Шчара археолагамі была знойдзена масіўная крэмніевая пласціна-нож.

У пазнейшыя перыяды каменнага веку на тэрыторыі раёна адзначаюцца прадстаўнікі свідэрскай культуры. Стаянкі знойдзены каля аг. Ліпск, недалёка ад г. Ляхавічы, в. Залужжа, в. Цыгань і в. Набярэжная.

У бронзавым веку, 2-е тысячагоддзе да н. э., тэрыторыя Ляхавіцкага раёна працягвае засяляцца людзьмі. У 7 стагоддзі да н. э. з надыходам жалезнага веку адзначаецца паселішча каля в. Рагачы.

У апошняй чвэрці 1-га тысячагоддзя н. э. у верхнім басейне р. Шчара з'яўляюцца дрыгавічы. Курганныя могільнікі дрыгавічоў захаваліся да нашых дзён. Найбольш буйны размешчаны на паўночны ўсход ад в. Гулічы Жарабковіцкага сельсавета.

Падчас існавання Старажытнарускай дзяржавы - Кіеўскай Русі - Ляхавіцкі раён уваходзіў у яго межы (10-11 стагоддзе). У 12 стагоддзі ляхавіцкая зямля належала Клецкаму княству, а потым увайшла ў склад Вялікага Княства Літоўскага.

Першае згадванне горада Ляхавічы датавана Прывілеем (указам) вялікага князя літоўскага Казіміра IV Ягелона нейкаму магнату было дадзена права на трыманне ў Ляхавічах корчмаў і правядзенне кірмашоў. Таму 1492 афіцыйна лічыцца годам заснавання горада Ляхавічы.

З 1508 г. Ляхавічы ўвайшлі ў склад Навагрудскага ваяводства, дзе з'яўляліся цэнтрам адной з валасцей Гаштольда. Пазней маёнтак належаў Барбары Радзівіл. Пасля яе смерці ў 1551 годзе ляхавіцкая зямля разам з замкам і іншай маёмасцю стала каралеўскай і паступіла ва ўпраўленне спачатку Рыгору Валовічу, а затым Івану Солтану. Пазней Жыгімонт II Аўгуст падараваў маёнтак Уладзіміру Сямёнавічу Забалоцкаму, а Ляхавічы сталі цэнтрам буйнога маёнтка і важным абарончым і рэлігійным цэнтрам.

У 1569 годзе Ляхавічы належаць Яну Гераніму Хадкевічу. Род Хадкевічаў з перапынкамі валодаў Ляхавічамі больш за 40 гадоў.

У пачатку 90-х гадоў XVI стагоддзя Ян Караль Хадкевіч заклаў у горадзе новы мураваны замак. Крэпасць мела правільную прастакутную планіроўку з вуглавымі бастыёнамі, якія далёка выступалі, а па перыметры абгіналася водным ровам шырынёй 20 метраў. Унутраны двор абараняў высокі насыпны вал, умацаваны цэглай і каменем. Уехаць у замак-крэпасць можна было праз водны роў па мосце, апошняя частка якога была пад'ёмнай.

У двары крэпасці знаходзіўся двухпавярховы каменны палац, П-падобны  ў плане, з высокім дахам і вежкамі ў стылі барока, якія вянчалі франтоны. Непадалёк стаяў арсенал - масіўны каменны аднапавярховы будынак.

У 1646 годзе ляхавіцкі маёнтак стаў уласнасцю Паўла Яна Сапегі (1610—1665) – ваяводы Віцебскага і будучага вялікага гетмана літоўскага. Да таго часу мясцовыя ўладанні набылі вялікую грашовую каштоўнасць. Праз Ляхавічы пралягаў ажыўлены гандлёвы шлях, у сувязі з чым тут была адкрыта нават мытная камора (аддзяленне мытні). У 1636 годзе  ў  Ляхавічах было 215 двароў.  Часта праводзіліся кірмашы, развівалася рамесніцтва. У цэлым эканоміка ўпэўнена развівалася і мацнела.

У 1775-1790 гадах ляхавіцкая зямля з прычыны  свайго абаронна-стратэгічнага становішча з'яўлялася дзяржаўнай уласнасцю. Мястэчка да гэтага часу налічвала 142 дамы.

Доўгі час дамы ў Ляхавічах  мала чым адрозніваліся ад вясковых. Яны маглі мець дахі  з комінам, часцей за ўсё крыліся драніцамі. Вуліцы мелі лінейную планіроўку. Да хат непасрэдна прымыкалі гаспадарчыя пабудовы: хлеў, гумно і г.д. Хаты былі невялікія, крыліся саломай ці чаротам. Сцены рабілі з бярвення. Унутры хата дзялілася на 3 часткі: сенцы, клець і жылая зона. Падлога была земляная, радзей брукавалася з камянёў. Мэбля была драўляная і вельмі простая: стол, лавы, зэдлікі. Адмысловае месца ў хатах славян займала печ.

Беларускія землі ў складзе Расійскай імперыі. 

Пасля трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай Ляхавічы ўвайшлі ў склад Слуцкага павета Мінскай губерні.

На працягу доўгага часу правы на шырокія валадарствы тут захоўвала сям'я Касакоўскага. Мястэчка з'яўлялася пазаштатным, без прыкметных ваенных ці эканамічных аб'ектаў.

У 1847 годзе Ляхавіцкае графства складалася з цэнтральнага мястэчка, 11 фальваркаў і 22 вёсак. Насельніцтва Ляхавічаў было аднесена да саслоўя мяшчан.

Сярод вядомых ураджэнцаў Ляхавіччыны адзначаюцца Фларыян Бохвіц, мысліцель і педагог, які распрацоўваў пытанні этыкі і маралі, аўтар кнігі "Сутнасць маіх думак" і  Ян Чачот, паэт-фалькларыст.

У другой палове XIX стагоддзя  буржуазныя рэформы прывялі да развіцця капіталістычных адносін на Ляхавіцкай зямлі. Да канца 80-х гадоў XIX стагоддзя тут дзейнічалі млыны, зернеачышчальныя фабрыкі, сталі адкрывацца невялікія бровары. Пачала складацца перапрацоўчая прамысловасць.

У канцы 80-х гадоў XIX стагоддзя з развіццём чыгуначных ліній на Палессі і ўвядзеннем веткі  Вільна - Лунінец - Пінск пачынаецца актыўнае эканамічнае развіццё рэгіёна.

Таварнае зерне, лес і лесаматэрыялы зрабілі станцыю Ляхавічы адной з найважнейшых транспартных артэрый, арыентаванай на экспарт. Акрамя чыгункі Ляхавіччына звязвалася з суседнімі рэгіёнамі грунтавымі дарогамі і шашой: Масква-Брэст, Брэст - Слуцк.

Аб развіцці гарадской гаспадаркі можна меркаваць па планах мястэчка, якія захаваліся. Асноўная забудова знаходзілася на левым беразе ракі Ведзьма. У мястэчку існавалі дзве цэнтральныя вуліцы, якія перасякаліся на плошчы, а таксама каля дзясятка іншых.

Вядомы некаторыя назвы вуліц: Клецкая, Свята-Іванаўская, Слонімская, Літоўская, Татарская, Вінгер, Ганявіцкая. У Ляхавічах былі бальніца, царква і мячэць, народная школа, тры яўрэйскія ешывы, 4 піваварныя заводы, суконная фабрыка, ганчарныя майстэрні і 111 крам. Насельніцтва горада ў 1897 г. складала 506 жыхароў, з якіх абсалютная большасць займалася рамёствамі і гандлем.

Першая сусветная вайна. 

Летам 1914 года грымнула Першая сусветная вайна, у якую на баку Антанты ўступіла і Расійская імперыя. У Баранавічах была створана Стаўка вярхоўнага галоўнакамандуючага.

З пачатку лета 1915 года значная частка Беларусі аказалася акупаванай Германіяй і яе саюзнікамі. Лінія раздзела праходзіла па рацэ Шчара. Акупацыйныя ўлады праводзілі палітыку рабавання мясцовага насельніцтва - канфіскоўвалі матэрыяльныя каштоўнасці і харчаванне, якое вывозілі ў Германію.

Пасля заканчэння вайны Ляхавіччына ўвайшла ў склад абвешчанай

1 студзеня 1919 года Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі Беларусь. Аднак у ходзе Польска-Савецкай вайны 1919-1921 гадоў рэгіён апынуўся пад Польскай акупацыяй з 1921 па 1939 гг. Новая дзяржаўная мяжа была адразу за Ляхавічамі. Палітыка паланізацыі, дыскрымінацыя насельніцтва па нацыянальна-рэлігійных прыкметах прывялі да нацыянальна-культурнага заняпаду ў рэгіёне.

1 верасня 1939 года  пачалася Другая сусветная вайна. Пасля падзення польскага ўрада і фактычнага спынення існавання Польскай дзяржавы 17 верасня савецкія войскі для абароны насельніцтва Заходняй Беларусі распачалі Вызваленчы  паход. Жыхары Ляхавіччыны віталі ўстанаўленне Савецкай улады. Захаваліся шматлікія сведчанні мясцовых жыхароў аб сустрэчы з Чырвонай Арміяй: «17 верасня, каля 12 гадзін, яны абмінулі Яцкаўшчыну і наблізіліся да нашага сяла… Мясцовыя актывісты вынеслі з хаты Максіма Войтуля хлеб-соль, кветкі. Шмат хто крычаў: «Нашы прыйшлі!». Тэрыторыя  Заходняй Беларусі з 14 лістапада 1939 года ўвайшла ў склад БССР.

15 студзеня 1940 года па распараджэнні дырэктыўных органаў было праведзена раянаванне заходняй часткі  БССР. У выніку на карце савецкай рэспублікі з'явіўся Ляхавіцкі раён.

З устанаўленнем савецкай улады пачалася мадэрнізацыя ўсіх сфер жыцця. У школы накіроўваліся падручнікі, у бібліятэку горада  Ляхавічы – шматлікія кнігі і часопісы, у вёсках ствараліся хаты-чытальні. Неўзабаве была створана першая машынна-трактарная станцыя. У былым палацы ў Сваяцічах быў арганізаваны зааветэрынарны тэхнікум, а пры ім - інтэрнат для навучэнцаў.

У раёне пачалося стварэнне калгасаў. У сярэдзіне красавіка 1940 года іх было ўсяго два:  у Гулічах і Жарабковічах. Да канца 1941 года было створана яшчэ 9 калгасаў.

Перыяд Вялікай Айчыннай вайны 

22 чэрвеня 1941 года Германія напала на СССР, пачалася Вялікая Айчынная вайна.

З 26 чэрвеня пачалася нямецкая акупацыя, якая працягвалася тры з паловай гады. Гэты час у гісторыі ляхавіцкай зямлі адзначаны самымі чорнымі старонкамі. Нямымі сведкамі мноства трагедый сталі брацкія магілы жыхароў, якія загінулі ў выніку нацысцкага тэрору.

У лістападзе ўпаўнаважаны Ф.А. Баранаў стварыў і ўзначаліў так званае Аб'яднанне Паўднёвай зоны. У яго ўвайшлі 4 самастойныя партызанскія атрады (імя Лазо, Кірава, Жданава і Жукава) і 20-я брыгада імя Грызадубавай (прыбыла з Быценьскага раёна). Усяго –  каля 850 байцоў. У студзені 1944 года ўнутры аб'яднання аформілася 19-я партызанская брыгада імя Молатава, якая дзейнічала пераважна на Ляхавіччыне. З лютага яна перадыслакавалася ў в. Свяціца.

На тэрыторыі раёна дзейнічала разведвальна-дыверсійная група «Сокалы», якую ўзначальваў Кірыл Арлоўскі (канспіратыўныя імёны «Муха-Мухальскі», «Раман»).

У ходзе наступальнай аперацыі «Баграціён» Ляхавіцкая зямля была вызвалена ад захопнікаў. Жыхары раёна сустрэлі першыя мірныя дні з радасцю і надзеямі, якія, аднак, не зменшылі  боль і горыч ад страт. Але наперадзе яшчэ былі разруха, галеча, напаўгалоднае існаванне на мяжы выжывання – наступствы  вайны. Вайна працягвалася  –  і словы "Усё для фронту, усё для Перамогі!" было не проста лозунгам.

Пасляваеннае аднаўленне Ляхавіцкага раёна. Пасля вайны праходзіла аднаўленне эканамічнага патэнцыялу Ляхавіцкага раёна. Тысячы сем'яў перасяляліся з зямлянак у адноўленае жыллё. Адкрываліся школы.

Значным прадпрыемствам з'яўляўся мясцовы кансервавы завод (створаны  ў 1949), які нязменна павялічваў аб'ёмы вытворчасці. Малочная сыравіна з раёна перапрацоўвалася на Ляхавіцкім сепаратарным аддзяленні Баранавіцкага гармолзавода. З 1958 года пачаў дзейчасцьновы цагельны завод, прадукцыя якога неадкладна накіроўвалася на будоўлі  раёна.  У райцэнтры будавалася новае жыллё, а таксама двухпавярховы каменны ўнівермаг – напэўна, найбольш значны на той момант пасляваенны аб'ект. Колькасць насельніцтва ў 1959 годзе дасягнула 4490 чалавек.

У 1957 годзе  змянілася канфігурацыя Ляхавіцкага раёна: да яго далучылі землі суседзяў: Свяціцкі сельсавет суседняга Ганцавіцкага раёна, Гутаўскі і Тухавіцкі сельсавет Быценьскага раёна.

Да 50-гадовага юбілею  Кастрычніцкай рэвалюцыі (1967год) у раёне была завершана суцэльная электрафікацыя населеных пунктаў.

У сярэдзіне 70-х у Ляхавічах з'явіліся цэлыя кварталы новабудоўляў, дзе пераважалі цагляныя будынкі. Замянялася пакрыццё вуліц, дзейнічаў водаправод. Вялікай падзеяй стала адкрыццё новай прасторнай школы на 1104 месцы, дзіцячых садоў, новых крам, сталовай і кафэ.

Паступальнае развіццё рэгіёна працягвалася на працягу 80-х гадоў. У названы перыяд значна палепшылася інфраструктура сёлаў Ляхаўшчыны. Практычна паўсюдна галоўныя вуліцы ў іх апрануліся ў асфальт, транспартная сетка ахоплівала ўсю тэрыторыю раёна, у буйных населеных пунктах меліся водаправоды, праводзілася газіфікацыя (з 1986 года).

          Перыяд суверэннай Рэспублікі Беларусь. Сёння Тэрыторыя Ляхавіцкага раёна ўключае 8 сельскіх Саветаў: Ганчароўскі, Жарабковіцкі, Конькаўскі, Крывошынскі, Начаўскі, Навасёлкаўскі, Альхоўскі, Востраўскі. У 123 населеных пунктах, якія адносяцца да іх, пражывае каля 23 тысяч чалавек. Крыху менш за палову ад гэтага – 10 500 чалавек –  налічваецца ў Ляхавічах. Горад з'яўляецца чыгуначным вузлом.  Акрамя таго, побач пралягае аўтатраса Брэст-Масква. Асноўнай транспартнай воссю горада з'яўляецца вуліца Леніна, якая перасякае Ляхавічы з поўдня на паўночны ўсход. Да іншых важных унутрыгарадскіх магістраляў адносяцца вуліцы Чкалава, Южакова, Савецкая, Камсамольская. Адміністрацыйны комплекс горада размешчаны на левым беразе ракі Ведзьма.

У раёне вядзецца актыўнае будаўніцтва жылля, інжынерна-бытавых аб'ектаў, а таксама сацыяльнай і інжынерна-транспартнай інфраструктуры.

Адным з галоўных прыярытэтаў развіцця раёна з'яўляецца забеспячэнне насельніцтва жыллём. Ідзе інтэнсіўны рост жылой забудовы ў мікрараёне "Патапавіцкі". Асноўнай задачай развіцця будаўнічай галіны з'яўляецца павышэнне якасці будаўніцтва і зніжэнне яго кошту.

Аснова эканамічнага патэнцыялу раёна –  аграпрамысловы комплекс. Цэнтральнае месца ў структуры аграпрамысловага комплексу раёна займае сельская гаспадарка, якая прадстаўлена асноўнымі прадпрыемствамі:  3 адкрытыя акцыянерныя таварыствы ("Жарабковічы", "Нача", "Шлях новы"), СВК "Ляхавіцкі", ЗАТ "Белпрампрыбор", СУП "Белазем'е", СУП «Ліпнянка», філіял «Ляхавіцкая міжраённая льносемстанцыя» КУП «Брэстльнанасенне». Сельскагаспадарчыя прадпрыемствы раёна спецыялізуюцца на вытворчасці малака і мяса, вырошчванні збожжавых культур, цукровых буракоў, рапсу, лёну і бульбы.

У 2012 годзе Ляхавіцкі раён заняў першае месца ў Брэсцкай вобласці па вырошчванні піваварнага ячменю, другое – па збожжавых і зернебабовых і трэцяе  – па цукровых бураках. Пры гэтым сярэдняя ўраджайнасць збожжавых па ўсіх гаспадарках раёна склала 47,5 ц/га (сярэднеабласная –  каля 37 ц/га). У 2022 годзе Ляхавіцкі раён прызнаны пераможцам абласнога спаборніцтва за дасягненне высокіх паказчыкаў на ўборцы ўраджаю збожжавых і зернебабовых культур.

Прамысловасць раёна  застаецца адной з найважнейшых галін эканомікі Ляхавіцкага раёна. Прамысловая вытворчасць  зарыентавана, галоўным чынам, на перапрацоўку мясцовай сыравіны і сельгаспрадукцыі і рэзультатыўнасць у поўнай меры залежыць ад ступені забяспечанасці сыравінай.

Аснову прамысловага комплексу раёна ўтвараюць пяць прадпрыемстваў (не ўлічваючы мікра- і малых прадпрыемстваў): СААТ "Ляхавіцкі малочны завод", ААТ "Ляхавіцкі кансервавы завод", ААТ "ТБЗ "Ляхавіцкі", ААТ "Ляхавіцкі льнозавод", КУМВП "Ляхавіцкая ЖКГ".

Прадпрыемствы працуюць на пашырэнне пераліку прадукцыі і мадэрнізацыю вытворчасці. Так, на ААТ "Ляхавіцкі кансервавы завод" у 2023 годзе ўстаноўлена новае абсталяванне для выпуску прадукцыі ў сучаснай упакоўцы "Bag in box". Абсталяванне закуплена на ўласныя сродкі прадпрыемства ў Кітаі. Па выніках 2022 года ААТ "Ляхавіцкі кансервавы завод" стаў пераможцам XXIV Рэспубліканскага конкурсу спажывецкіх пераваг "Прадукт года - 2022" у намінацыі "Закусачныя", пераможцам міжнароднага конкурсу-дэгустацыі "Лепшы смак-2022", лаўрэатам Прэміі "Лідар спажывецкага  рыгку 2022", лаўрэатам рэспубліканскага конкурсу "Лепшыя тавары Рэспублікі Беларусь", пераможцам конкурсу кансерваванай прадукцыі "Крыштальны яблык - 2022" у намінацыі "Агароднінныя і мясныя кансервы для дзіцячага харчавання".

Развіццё малога і сярэдняга бізнесу мае вялікае значэнне для сацыяльна-эканамічнага развіцця раёна. Гэты сектар эканомікі стварае новыя працоўныя месцы і абслугоўвае асноўную масу спажыўцоў, вырабляе  комплекс тавараў і паслуг у адпаведнасці з патрабаваннямі рынку, якія хутка змяняюцца.

Сацыяльная палітыка раёна накіравана на забеспячэнне належнага ўзроўню і якасці жыцця грамадзян, умацаванне дэмаграфічнага патэнцыялу.

Галоўным звяном сістэмы аховы здароўя з'яўляецца УАЗ «Ляхавіцкая цэнтральная раённая бальніца» на 162 койкі з паліклінікай на 420 наведванняў за змену. Паліклініка Ляхавіцкай ЦРБ у 2013 годзе была карэнна  мадэрнізавага. Працуе аддзяленне хуткай дапамогі, укамплектаванае спецаўтатэхнікай. У маі 2023 года адбылося адкрыццё кабінета камп'ютарнай рэнтгенаўскай тамаграфіі.

Сучасная сістэма адукацыі Ляхавіцкага раёна стварае неабходныя ўмовы для паўнаякаснага інтэлектуальнага і творчага развіцця.

Адукацыйная сетка раёна прадстаўлена 11 дашкольнымі ўстановамі, 14 установамі агульнай сярэдняй адукацыі (1 гімназія і 13 школ), 1 установай дадатковай адукацыі дзяцей і моладзі, установай спецыяльнай адукацыі, сацыяльна-педагагічным цэнтрам, выхаваўча-аздараўленчай установай, навучальна-метадычнай установай. Кадры для сельскагаспадарчай галіны рыхтуе адасобленае падраздзяленне “Ляхавіцкі аграрны каледж” установы адукацыі “Баранавіцкі дзяржаўны ўніверсітэт”. Многія выпускнікі каледжа, які ствараўся ў 1957 годзе як заатэхнікум, сталі вядомымі кіраўнікамі і вучонымі-практыкамі, увайшлі ў гісторыю аграпрамысловага комплексу краіны.

Створаная за гэтыя гады на тэрыторыі раёна сучасная  спартыўная база, развітая турыстычная інфраструктура і індустрыя забаў садзейнічаюць развіццю масавага і прафесійнага спорту, дазваляюць задаволіць патрэбу  жыхароў і гасцей раёна ў арганізацыі актыўнага адпачынку і вольнага часу. У 2022 годзе за кошт раённага бюджэту праведзены капітальны рамонт бегавых дарожак з заменай пакрыцця, бягучы рамонт сектара для скачкоў у даўжыню і трайнога скачка.

У рамках сацыяльнай палітыкі, якая праводзіцца ў раёне, забяспечана развіццё сферы культуры і захаванне нацыянальнай гісторыка-культурнай спадчыны. Функцыянуюць 42 установы, у тым ліку 20 устаноў клубнага тыпу, 18 бібліятэк, 3 дзіцячыя школы мастацтваў, кінатэатр “Кастрычнік”. Ганаровыя званні маюць 22 творчыя калектывы (18 калектываў – «народны», 3 – «узорны», 1 – «Заслужаны аматарскі калектыў Рэспублікі Беларусь»). Усе яны пастаянныя ўдзельнікі фестываляў, маюць высокія ўзнагароды і дыпломы.

На тэрыторыі раёна сканцэнтравана 11 аб'ектаў, уключаных у Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь. Спадчынай ваенных падзейXX стагоддзя сталі брацкія магілы і воінскія пахаванні: 50 воінскіх пахаванняў, з іх 39 перыяду Вялікай Айчыннай вайны, 9 пахаванняў перыяду Першай сусветнай вайны, 2 магілы воінаў-інтэрнацыяналістаў. У Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь уключаны тры брацкія магілы 1941-1944 гг. (брацкая магіла 1941-1944 гг. г. Ляхавічы, пл. Перамогі; брацкая магіла 1944 гг. в. Завінне; брацкая 1941-1944 гг. в. Вялікае Падлессе).

У Ляхавіцкім раёне зарэгістраваны і дзейнічаюць 22 рэлігійныя абшчыны, з іх 7 праваслаўных, 7 каталіцкіх, 7 абшчын хрысціян веры евангельскай і 1 мусульманская. Захаваліся выдатныя аб'екты сакральнай архітэктуры, некаторыя з якіх проста ўнікальныя. Сярод апошніх - былы касцёл у в. Крывошын, збудаваны ў 1670 годзе, а ў XIX стагоддзі перабудаваны ў праваслаўную Пакроўскую царкву. Пышны – як звонку, так і знутры  –  касцёл Пятра і Паўла ў в. Мядзведзічы,  які будаваўся ў 1908 годзе ў стылі неабарока. Вельмі цікавая і выразная праваслаўная Святадухаўская царква ў в. Вялікае Падлессе –  помнік драўлянага дойлідства, пабудаваны ў другой палове XVIII стагоддзя. Выдатныя прыклады культавай архітэктуры нагадваюць аб вялікай духоўнай спадчыне, традыцыях рэлігійнай талерантнасці, здаўна характэрных для ляхавічан.

 Каласальнае палатно самабытнай культуры Ляхавіцкага раёна фарміруюць звычаі, песні, рэцэпты нацыянальных страў, мясцовую гаворку. Ляхаўшчына – край настальгіі і радасці, адкрытай гасціннасці і дабра, міру і стварэння!